dürtüler

Dürtüler (dürtülerin) kavramı, canlıların içsel motivasyon durumlarıdır. Bir dürtü, bir ihtiyaç ya da hedefin var olduğuna dair içsel bir his doğurduğunda belirir ve davranışları bu ihtiyacı giderecek yönde yönlendirir. Psikolojide dürtüler, davranışların enerjisini ve yönünü açıklayan temel kavramlardan biridir.

Çoğu kuram, dürtüleri homeostatik bozulmanın bir göstergesi olarak tanımlar. Homeostaz bozulunca dürtü artar ve ihtiyaç karşılandığında azalır; bazı modeller bu süreçte davranışın dürtüyü azaltmaya yönelik olduğunu savunur. Ancak modern yaklaşımlar dürtüleri yalnızca içsel enerji olarak görmez; öğrenme ve çevreyle etkileşim içinde hedeflere ulaşmada yol gösterici olarak değerlendirir.

Dürtüler iki ana gruba ayrılır: birincil biyolojik dürtüler (açlık, susuzluk, uyku) temel ihtiyaçları giderir; ikincil/edilmiş dürtüler ise öğrenilmiş motivasyonları kapsar (başarı, güvenlik, bağlılık, para kazanma). Dürtülerin yoğunluğu ve ifadesi, bireyin deneyimleri, bağlam ve mevcut durum tarafından belirlenir.

İşlevsel açıdan dürtüler, davranışa enerji verir, yönlendirir ve sürekliliği etkiler. Klinik bağlamda aşırı veya kontrol edilemeyen dürtüler dürtü kontrol bozukluklarına yol açabilir; bu alan nörobiyoloji ve psikolojiyle incelenir ve davranışsal yaklaşımların tedavide rolü büyüktür.