dëmshpërblime

Dëmshpërblimet janë pagesa ose rikthim i dëmit të shkaktuar nga një akt ose mosveprim i një personi tjetër, me qëllim të rivendosjes së gjendjes para ngjarjes. Ato përfshijnë dëmet materiale dhe dëmet morale. Dëmet materiale përfshijnë kostot e riparimit, dëmet e pasurive dhe humbjet e të ardhurave, ndërsa dëmet morale përfshijnë vuajtjet, privimin e qetësisë dhe dëmtimin e reputacionit.

Baza ligjore dhe konteksti i dëmshpërblimeve shtrihet në drejtën civile dhe në përgjegjësinë për dëme. Në shumicën e sistemeve ligjore, dëmshpërblimet rrjedhin nga përgjegjësia civile për dëme të shkaktuara ose nga detyrimet kontraktuale. Palët mund të kompensojnë dëmet edhe përmes gjykatës osepërmes një marrëveshjeje, bazuar në provat e dëmit dhe në ligjin përkatës.

Llojet e dëmit tipike janë dëmet materiale dhe dëmet morale. Dëmet materiale përfshijnë humbjet financiare dhe shpenzimet për riparime ose zëvendësime të pasurive. Dëmet morale përfshijnë vuajtjet shpirtërore, privimin e kënaqësisë dhe dëmimin e reputacionit të personit.

Procedurat për të siguruar dëmshpërblimin variojnë sipas juridiksionit, por zakonisht përfshijnë paraqitjen e një kërkese, mbledhjen e provave, vlerësimin e dëmit nga ekspertë dhe vendimin ose miratimin e shumës nga një organ gjyqësor ose arbitrazhi. Zbatimi i dëmshpërblimit mund të ecosystems në sistemi të ndryshme, duke përfshirë kushtet e preskriptimit dhe kufijtë ligjorë për pagesat.