dinukleotydów

Dinukleotydy to cząsteczki zbudowane z dwóch nukleotydów połączonych wiązaniem fosodiestrowym. Mogą występować jako krótkie fragmenty kwasów nukleinowych (DNA lub RNA) oraz jako składniki koenzymów i cząsteczek sygnałowych w komórkach.

Budowa i łączenie: każdy nukleotyd składa się z cukru (deoksyrybozy w DNA, rybozy w RNA), reszty kwasu fosforowego i zasady azotowej. W dinukleotydzie dwa nukleotydy łączą się poprzez fosfodiestrowe wiązanie między 5'-monofosforanem jednego nukleotydu a 3'-hydroksylową grupą drugiego. Koniec cząsteczki stanowi 5'-monofosforanowy koniec, drugi zaś to 3'-hydroksylowy koniec.

Rodzaje i występowanie: w budowie kwasów nukleinowych dinukleotydy występują jako krótkie fragmenty łączące kolejne nukleotydy. Istnieją także dinukleotydy koenzymowe, takie jak NAD+ (dinukleotyd nikotynoamidadeninowy), NADP+ i FAD oraz ich formy zredukowane, które uczestniczą w reakcjach redoks i transferze energii. W niektórych organizmach występują także cykliczne dinukleotydy, takie jak c-di-GMP i c-di-AMP, pełniące funkcje sygnałowe w bakteriiach i innych komórkach.

Znaczenie: dinukleotydy stanowią podstawowe jednostki kwasów nukleinowych oraz kluczowe koenzymy w metabolizmie, przenoszeniu elektronów i grup chemicznych. Cycliczne dinukleotydy odgrywają istotne role w regulacji sygnałów komórkowych, adaptacji do środowiska i biofilii w niektórych organizmach.