dikotomitë

Dikotomitë janë mënyra konceptuale për të ndarë një tërsi në dy pjesë të kundërta, të ndara dhe të plotësuara njëra nga tjetra. Ideja kryesore është që dy pjesët janë të njëjtën kohë të ndërsjellta dhe së bashku përfaqësojnë tërësinë, pa mbivendje midis tyre. Kuptimi i njejtë dhe i kundërtorët mund të përdoret në mënyra të ndryshme për të klasifikuar, analizuar ose kuptuar fenomene.

Etymologjia e fjalës së dikotomisë buron nga gjuhëza greke, ku "di" nxjerr dy, dhe "tomos" do të thotë prerje ose copëzim. në shqip manifestimi i kuptimit si dy-ndarje shpesh shoqërohet me termat dikotomikë ose dikotomitë në përdorime të ndryshme shkencore dhe kulturore.

Zbatimet kryesore mbulojnë fusha të ndryshme. Në logjikë dhe filozofi, dikotomia i referohet dallimeve binare si A dhe jo-A, që ndihmojnë në formimin e argumenteve dhe në kuptimin e kontradiktave; por rreziku është krijimi i një “dikotomie të rremë”, ku gjërat reale janë më të nuancuara. Në biologji dhe gje-njohje, përdoret dikotomika në nyjet identifikuese (dikotomë këshillore) për të prerë klasifikimin në mënyrë të shkurtër. Në shkenca sociale dhe kulturore, dikotomitë si mendja-njeri ose natyrë-kulturë shpesh diskutohet për të treguar kufijtë dhe kufizimet e tyre.

Në kritika, dikotomitë mund të shmangin kompleksitetin dhe të përjashtojnë nuancat. Mendimi për dikotomitë ndjek një rrugë për të organizuar njohjen, por duhet kuptuar njëkohësisht si një instrument kritik dhe jo si një përfundim i pakundërshtueshëm.