blóðpróf

Blóðpróf er rannsókn sem felur í sér að safna blóðsýni til að meta heilsu, greina sjúkdóma og fylgjast með meðferð. Með blóðprófi eru mælingar á starfsemi líffræra og efnaskipta, næringarstöðu og bólgu- eða sýkingarviðbrögðum. Þau gefa oft upplýsingar sem hjálpa læknum að greina vandamál sem ekki koma fram með einkennum ein og sér.

Algengar gerðir prófa eru fullt blóðtal (CBC), sem mælir fjölda og eiginleika rauðra og hvítra blóðkorna og blóðrauða, sem og blóðflögu. Efnagreiningar mæla meðal annars glúkósa, lifrar- og nýrnastarfsemi (t.d. ALT, AST, kreatínín og eGFR) og blóðfitu (kólesteról og þríglýseríð). Aðrir próf erupt ef klínísk ástæða þykir til staðar, til dæmis járnstaða, hormón eða aðrir markegar þættir. Sökum sértækra sjúkdóma geta próf verið sérsniðin eftir þörfum.

Framkvæmd: Sýni er venjulega tekið með nál úr æðum í handlegg. Sársauki er oft lágur en stundum kemur skynfæri roð eða svimi. Sum próf krefjast föstu fyrir rannsóknir eins og blóðsykur eða blóðfitu (oft 8–12 klukkustundir), önnur próf eru framkvæmd án föstu. Sýnin eru sent til rannsóknarstofu og niðurstöður gefnar í samráði við lækni.

Niðurstöður eru túlkaðar af lækni eða hjúkrunarfræðingi miðað við reference values og fyrri mælingar. Blóðpróf eru oft eitt af mörgum gögnum sem tekist eru saman til að meta heilsu og að ákvarða meðferð.