baholashda

Baholashda — bu faoliyat yoki jarayon bo‘lib, ob’ektning qiymati, sifatini yoki darajasini aniqlashga qaratilgan. “Baholash” atamasi keng ma’noga ega bo‘lib, o‘tkazilayotgan tadqiqot, ta’lim, ish faoliyati yoki loyiha natijalarini o‘lchashni o‘z ichiga oladi. “Baholashda” so‘zi esa o‘lchovlar, kriterionlar va metodlar asosida baholash amaliyotining qanday amalga oshirilishini ifodalaydi. Asosiy yo‘nalishlar ta’lim, ish faoliyati, loyiha yoki tadqiqotlar kabi sohalarda qo‘llaniladi.

Baholashda ko‘riladigan asosiy prinsiplari: aniqlik (validity) va ishonchlilik (reliability), adolat (fairness), shaffaflik (transparency) va amaliy foydalilik (usefulness). Baholashda maqsadga mos o‘lchov vositalari tanlanadi, natijalar to‘g‘ri talqin qilinadi va xatoliklar e’tiborga olinadi.

Metodlar bo‘yicha turli yo‘nalishlar mavjud: testlar, baholash topshiriqlari, amaliy ishlar, portfoliolar, kuzatish, o‘z-o‘zini baholash va tengdoshlar baholashi. Ko‘plab hollarda turli metodlar birgalikda qo‘llanadi.

Qo‘llanish sohalari ta’limda o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va kompetentsiyalarini aniqlash, ish joylarida xodimlarning samaradorligini baholash, loyihalarning muvaffaqiyatini o‘lchash kabi vazifalarni o‘z ichiga oladi. Natijalar ta’lim-tahlil, dasturlarni takomillashtirish va resurslarni taqsimlash uchun ishlatiladi.

Muammolar sifatida adolatsizlik xavfi, madaniy farqlar, til to‘sqinlari hamda maxfiylik masalalari ko‘rsatishi mumkin. Bunday holatlarni kamaytirish uchun aralash metodlar, aniq kriteriyalar va o‘lchov vositalarining sifatini oshirish muhimdir.