autorësia

Autorësia është statusi i krijuesit të një vepre dhe mënyra se si ajo vepër i atribuetohet një personi ose entiteti. Në kuptim ligjor dhe kulturor, autorësia nënkupton identifikimin e krijuesit si origjinën e veprës. Vepra mund të jetë letërsi, muzikë, pikturë, film, softuer, fotografi ose të dhëna të tjera krijuese.

Në shumicën e kornizave ligjore, autorësia është themeli i të drejtave të autorit: të drejtat morale, të cilat përfshijnë të drejtën të njihet si autor dhe të ruhet integriteti i veprës, dhe të drejtat ekonomike, të cilat përfshijnë riprodhimin, shfrytëzimin, shpërndarjen dhe adaptimin e veprës. Zakonisht këto të drejta mund të transferohen ose të licencohen, sipas ligjit dhe marrëveshjeve.

Ndërsa vepra krijohet, autorësia mund të vërtetohet me dëshmi të krijimit, dokumente, kontrata dhe baseline të tjera të besueshme. Në rastet e bashkëautorësisë, secili kontribues mund të konsiderohet bashkautor, dhe renditja e tyre shpesh përcakton kreditet dhe shpërblimet. Veprat anonime ose me pseudonim mund të mbeten të panjohura për publikun deri në zgjidhje ligjore ose zbulim të mëvonshëm.

Në kohët moderne, çështjet e autorësisë bëhen komplekse përfshirë kontributin e inteligjencës artificiale dhe rolin e njeriut në krijim. Sidoqoftë, përgjithësisht autorësia mbetet mënyra kryesore për të përcaktuar krijuesin dhe për të garantuar mbrojtjen dhe shpërndarjen e krijimtarisë.