akronimizacja

Akronimizacja to proces tworzenia akronimów – form skrótów powstałych z zestawu wyrazów. W praktyce oznacza konstruowanie nowego wyrazu (lub formy z liter), która reprezentuje nazwę lub pojęcie składające się z kilku wyrazów. W polszczyźnie termin ten obejmuje zarówno akronimy wymawiane jak jedno słowo (np. NATO, GUS), jak i skrótowce wymawiane literami (np. PKO, NBP).

Formowanie akronimów najczęściej polega na zebraniu pierwszych liter kolejnych wyrazów, ewentualnie na skracaniu sylab lub dźwięków, by uzyskać łatwą do wymówienia formę. Czasem dopuszcza się dodanie samogłosek, aby skrót brzmiał płynnie w języku użytkownika. Istnieje także zjawisko backronimu, gdy istniejące hasło dopasowuje się do nowego, tworząc w ten sposób sztuczny opis.

Zastosowania akronimizacji są powszechne w administracji, gospodarce, nauce i mediach. Dzięki niej nazwy składające się z wielu wyrazów stają się łatwiejsze do zapamiętania i użycia. Przykłady w polszczyźnie: GUS (Główny Urząd Statystyczny), PKP (Polskie Koleje Państwowe), PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności).

Terminologia obejmuje także skróty i inicjały (skrótowiec, initializm) oraz pojęcia z językoznawstwa i komunikacji. Akronimizacja różni się od prostych skrótów przede wszystkim tym, że tworzy nowy wyraz; granice między terminami bywają jednak płynne i zależne od kontekstu.