Viðmiðunarmörk

Viðmiðunarmörk eru mörk eða gildi sem notuð eru sem leiðsögn við túlkun mælinga og ákvarðanir í mörgum starfsgreinum. Þau vísa til gildis eða gildissviða sem telst vera eðlilegt, ásættanlegt eða öruggt í tilteknu samhengi. Þau eru yfirleitt ráðgefandi og ekki endilega lagalega bindandi; tilgang þeirra er að stuðla að samrýmðum og stöðugu mati á mælingum.

Algengar gerðir viðmiðunarmarka eru læknisfræðilegar reference ranges fyrir kjörmælingar (t.d. blóðsykur og kólesteról), viðmiðunarmörk fyrir loftgæði og vatnsgæði, og annarra mengunar- eða öryggismarka. Í fjármálum eru þau oft notuð sem innri viðmið til áhættustjórnunar og til að auka gagnsæi, en þau eru almennt ekki lagaleg mörk.

Setning viðmiðunarmarka felur í sér að safna gögnum, meta rannsóknir, vinna með sérfræðingum og endurskoða mörkin reglulega til að henta nýjum upplýsingum og breyttum aðstæðum. Mörkin geta breyst eftir aldri, kyni, heilsufari og aðstæðum.

Dæmi um notkun: Í læknisfræði er notuð reference range fyrir venjulegar mælingar; í loftgæðum eru viðmiðunarmörk fyrir mengunarþætti eins og PM2.5; í vatnsgæðum eru mörk fyrir efna- og eiturefni. Í fyrirtækjum og opinberri stjórnsýslu eru viðmiðunarmörk oft notuð til að meta áhættu og ákveða aðgerðir, á meðan lagaleg mörk geta einnig átt við í sérstökum aðstæðum.

Gagnrýni bendir á að viðmiðunarmörk geti verið ósamhæfð eða misvísandi ef ekki er skýrt hvað þau ná til og fyrir hvaða hópa. Þau eru þó gagnlegt tæki til að samræma og skilgreina viðmið milli stofnana.