Tungumálafræði

Tungumálafræði, eða lingvísindi, er vísindagrein sem fjallar um mál sem fyrirbæri í víðu samhengi. Hún leitast við að lýsa uppbyggingu málkerfisins, notkun og þróun þess í tíma og milli samfélaga. Málkerfið er skoðað í öllum þáttum þess: hljóðkerfi, orðmyndun, setningarbygging og merking.

Undirgreinar og viðfangsefni eru m.a. fónetík og fónólógía (ljóð), morfólógía (orðmyndun), setningarfræði (setningarbygging), merkingarfræði (merkingu og merkingu) og pragmatík (notkun í samhengi). Einnig eru rannsakað sálfræði tungumáls (psycholinguistics), félagsmálfræði tungumáls (sociolinguistics), söguleg málfræði (historical linguistics) og tölvumálfræði (computational linguistics).

Aðferðir og nálganir eru fjölbreyttar: lýsandi rannsóknir með gögnum úr mörgum málum, tilraunir sem kanna málnám og talmynstur, texta- og hljóðgagnasöfn (corpora), og tölvuvinnsla sem styður rannsóknir í náttúrulegri málvinnslu (NLP).

Notagildi tungumálafræði felur í sér betri málkennslu, skilning á málbreytingu og þróun, og þróun tækni sem vinnur með tungumál (t.d. tal- og textavinnslu). Hún stuðlar einnig að varðveislu og skilningi á málum í mismunandi menningar- og samfélagsundirmálum.

---