Sëmundja

Sëmundja është një gjendje që ndërpret funksionimin normal të trupit ose të një organi, duke shkaktuar simptomat dhe dëmtime të shëndetit. Ajo mund të lindë nga infeksione, predispozicion gjenetik, faktorë mjedisorë ose shpërqime imunitare dhe mund të jetë akute ose kronike.

Ndaje në mënyra të ndryshme: sëmundjet ngjitëse (infektive) të shkaktuara nga patogjenët si baktere, viruse, kërpudha dhe parazitë; sëmundjet jo-ngjitëse (non-infektive) që shkaktohen nga mutacione gjenetike, sjellje jetesore, dëmtime mjedisore ose sëmundje autoimune.

Mekanizmat themelorë përfshijnë ndryshime fiziopatologjike në qelizat dhe organet, inflamacionin, dëmtimin e indit, ose shndërrimin e funksioneve të mbrojtjes së trupit në një mënyrë të çrregullt. Ndër faktorët kontribues mund të jenë prania e patogjenëve, reagimet imunitare dhe faktorët mjedisorë ose gjenetikë.

Simptomat dhe diagnoza: shenjat variojnë sipas sëmundjes dhe mund të përfshijnë dhimbje, ndryshime në gjendjen e përgjithshme, ose funksionim të dëmtuar të një sistemi të caktuar. Diagnoza bazohet në historinë mjekësore, ekzaminimet klinike, analiza laboratorike, imazherinë dhe, nevoja, biopsinë.

Trajtimi dhe menaxhimi: trajtimi varion sipas tipo-sëmundjes dhe mund të përfshijë ilaçe, trajtime etiopatogjenike, trajtime mbështetëse, ndërhyrje kirurgjikale dhe ndryshime në stilin e jetesës. Vaksinat luajnë rol kyç në parandalimin e disa sëmundjeve dhe në mbrojtjen kolektive.

Parandalimi dhe shëndeti publik: masat përfshijnë higjienën personale, vaksinimin, ushqimin e sigurt, kontrollin e rreziqeve mjedisore dhe programet e shëndetit publik për identifikim dhe kontroll të sëmundjeve në komunitet.

Prognostikë dhe epidemiologji: rrjedha dhe kërcënimet e sëmundjeve varen nga natyra e tyre, aksesueshmëria në kujdesin shëndetësor dhe faktorët socialë-ekonomikë. Me kujdes të herëshëm dhe trajtim të përshtatshëm, shumë sëmundje janë të menaxhueshme ose të parandaluara.