Parashikueshmëri

Parashikueshmëri është një term që përshkron nivelin ose kapacitetin për të parashikuar mënyrën se si do të zhvillohen ngjarjet ose sistemet në të ardhmen bazuar në të dhëna dhe modele ekzistuese. Ajo varet nga dinamikat e sistemit, sasia dhe cilësia e të dhënave, dhe saktësia e modelit që përdoret. Në parashikueshmëri, rezultatet janë probabilistike dhe përfshijnë një nivel pasiguri; nuk përfaqësojnë një sigurie absolute.

Në fushat shkencore dhe inxhinierike, parashikueshmëria përdoret për vlerësimin e rrezikut, planifikimin dhe ndërhyrjet e informuara. Ndryshe nga përfundimet e një parashikimi të vetëm, parashikueshmëria mat aftësinë e një sistemi për të prodhuar parashikime të vlefshme për një periudhë të caktuar kohe, shpesh të shoqëruara me intervale besueshmërie.

Mjetet për vlerësimin e parashikueshmërisë përfshijnë analiza statistikore, modele probabilistike dhe metodologji të mësimit të makinerisë. Gjithashtu, parashikueshmëria mund të ndryshojë nga fusha në fushë: një sistem meteorologjik mund të jetë më i parashikueshëm sesa një treg ekonomik, për shkak të strukturave të të dhënave dhe dinamikave të përfshira.

Kufizimet përfshijnë dinamika chaotike, ndryshimi kohor i parametrave, mungesën e të dhënave të sakta ose të pabotuara, dhe gabimet e modeleve. Kjo e ul parashikueshmërinë dhe rrit pasigurinë. Megjithatë, parashikueshmëria mbetet një koncept kyç në statistika, shkencat kompjuterike dhe inxhinierinë e sistemëve, dhe vazhdon të përditësohet me zhvillimet në të dhëna dhe mësimin e makinës.