Operueshëm

Operueshëm është një mbiemër në gjuhën shqipe që përshkruan diçka që mund të operohet ose të funksionojë për një qëllim të caktuar. Në kontekst teknik dhe mjekësor, përdoret për të shprehur nëse një pajisje ose një gjendje është në gjendje të përdoret ose të drejtohet sipas planeve të ekspertëve. Në gjuhën e përditshme, termi nënkupton një nivel funksional që i lejon një mjeti të hapë rrugë për përdorim.

Etimologjikisht, operueshëm lidhet me rrënjën latine oper- që tregon punën ose veprimin, dhe me sufiksin -ueshëm që krijon një mbiemër të treguar “i/e mundshëm për t'u bërë operativ.” Ky formim është i zakonshëm në gjuhën shqipe për përdorime teknike dhe shkencore.

Përhapja e termit vjen në fusha të ndryshme si inxhinieria, industri dhe informatikë, ku një pajisje ose një sistem përshkruhet si operueshëm kur mund të ndizet dhe të drejtohet sipas specifikimeve. Në mjekësi, përdoret për të përshkruar një gjendje ose një trup që mund të operohet kirurgjikisht ose të kontrollohet përmes procedurave.

Ndërkatësimi me termet e ngjashëm, si funksional, është i rëndësishëm për të kuptuar nuancën. Funksional shpesh tregon se një objekt po kryen detyrën e vet, ndërsa operueshëm thekson aftësinë për t’u operuar ose drejtuar nga përdoruesi. Bazat gramatikore: operueshëm është forma mashkullore njëjës; forma femërore është operueshme, dhe format për shumës varen nga gjuhësia e folësit.

Në përdorim të përditshëm, termi operueshëm përcjell një status të gatshmërisë për operacion ose përdorim të drejtuar dhe është i rëndësishëm për vlerësimin e aftësisë së pajisjeve dhe sistemeve.