Kalcytonina

Kalcytonina, znana również jako hormon kalcytonina, to peptydowy hormon produkowany głównie przez komórki C tarczycy (parafolikularne). U ludzi gen CALCA koduje preprokalcytoninę, z której w procesie obróbki powstaje kalcytonina i peptyd związany z wytwarzaniem CGRP (kalcytoninogenny peptyd powiązany z receptorem).

Główny efekt fizjologiczny kalcytoniny polega na hamowaniu aktywności osteoklastów, co ogranicza resorpcję kości i uwalnianie wapnia do krwi. W konsekwencji może dochodzić do obniżenia stężenia wapnia. W mniejszych, dodatkowych efektach kalcytonina zwiększa wydalanie wapnia i fosforanów w nerkach. Ogólna rola kalcytoniny w regulacji wapnia u dorosłych jest ograniczona, a dominujący wpływ na ten proces mają parathormon (PTH) i witamina D.

W praktyce klinicznej stosuje się preparaty kalcytoniny, najczęściej rekombinowaną kalcytoninę łososiową (salmon calcitonin). Bywa używana w leczeniu hiperkalcemii i różnych chorób kości (na przykład osteoporozy), chociaż jej zastosowanie jest ograniczone ze względu na umiarkowaną skuteczność i potencjalne działania niepożądane. Forma donosowa (spray do nosa) bywa stosowana w niektórych regionach, natomiast dawki iniekcyjne służą do krótkotrwałych terapii.

Poziom kalcytoniny we krwi jest również wykorzystywany w diagnostyce raka rdzeniastego tarczycy (medullary thyroid carcinoma) jako marker nowotworowy; podwyższenie sugeruje ten typ nowotworu.

Kalcytonina powstaje z preprokalcytoniny; w wyniku obróbki powstaje aktywna kalcytonina, a alternatywna obróbka genu CALCA daje CGRP, neuropeptyd o różnych funkcjach w układzie nerwowym.