Izlenebilir

Izlenebilir ismin veya sıfat olarak Türkçede kullanılan bir terim olup, bir şeyin takip edilebilir, izlenebilir veya gözlemlenebilir olduğunu ifade eder. Etymolojik olarak fiil kökü “izlemek”ten türevlenen ve "-len" pasif orta yapısı ile "-ebilir" kipinin birleşiminden oluşur. Böylece izlenebilirlik özelliğine sahip olan şeylerin, zaman içinde geçmişi veya hareketleri üzerinde inşa edilebilen bir izleme mekanizması bulunduğu anlatılır. İlgili isim formu izlenebilirlik’tir ve bu kavram genel olarak kayıtlama, denetim ve şeffaflık bağlamında kullanılır.

Kullanım alanları ve bağlamlar:

- Veritabanı ve bilgi teknolojileri: veri değişimlerinin, işlemlerin ve kullanıcı eylemlerinin adım adım izlenebilir olması gerekir; audit trail, versiyonlama ve loglama bu bağlamda önem taşır.

- Tedarik zinciri ve üretim: ürünlerin hammaddeden nihai müşteriye kadar takip edilebilmesi, kalite güvence ve uyumluluk açısından kritik kabul edilir.

- Finans ve uyum: işlemlerin geçmiş kaydının tutulması ibraz edilebilirliği ve hesap verebilirliği sağlar.

- Yazılım geliştirme ve gereksinim yönetimi: gereksinimlerin uygulamaya, testlere ve sürümlere kadar izlenebilir olması, risklerin azaltılmasına yardımcı olur.

İlgili terimler ve karşıt akımlar: izlenebilirlik (noun), izlenemezlik (not traceable), takip edilebilirlik ile benzer anlamlarda kullanılır. İzlenebilirlik kavramı, hesap verebilirlik ve şeffaflık gerektiren pek çok regülasyon ve standartta temel bir öğe olarak öne çıkar.