Dorëshkrim

Dorëshkrim është term që përdoret për të përshkruar një tekst të shkruar me dorë, i ruajtur si dokument historik, akademik ose letrar që nuk është prodhuar në një format të shtypur. Dorëshkrimet mund të jenë origjinal të një vepre ose kopje të një autori të bërë nga një kopist. Ato janë tipike për periudha para shpërndarjes së shtypjes së gjerë dhe ruhen në arkiva dhe bibliotekat.

Etymologjia e fjalës është e thjeshtë: dorë, duke përshkruar veprimin e të shkruarit me dorë, dhe shkrim. Në kontekstin shqip, dorëshkrimi përfaqëson një tekst të shkruar pa ndërhyrje të mekanizmit të shtypjes, dhe mund të referohet tanto origjinalit të një vepre sa edhe një kopje të bërë me dorë.

Llojet dhe vlera: Dorëshkrimet mund të përfshijnë tekste fetare, ligjore, letrare dhe draftet e para të veprave. Materialet mbi të cilat shkruhej ndryshonin nga pergamena dhe letra, dhe formatet përfshinin codex (libër me faqe të ngjitura) ose roll. Ato janë burime kyçe për studimin e historisë, gjuhësisë dhe kulturës, dhe shpesh ofrojnë variante të tekstit që nuk janë regjistruar në shtypje.

Ruajtja dhe qasja moderne: Sot, dorëshkrimet janë temat e hulumtimit për paleografët dhe kodikologët. Shkencëtarët analizojnë shenjat e shkrimit, renditjen e faqeve dhe kontekstin historik. Shumë dorëshkrime janë digitizuar dhe ruajtur në regjistra dixhitalë, ndërsa konservimi fizik ndjek standardet e kontrollit të lagështisë, temperaturës dhe trajtimit të materialeve të vjetruara.