Böbrekler

Böbrekler, omurgalılar için çift sayıda bulunan ve karın arkası bölgesinde yer alan organlardır. İnsanlarda her biri yaklaşık 11–14 cm uzunluğundadır. Ana işlevleri kanı süzerek atık maddeleri idrar halinde uzaklaştırmak, vücudun sıvı ve elektrolit dengesini korumak, kan basıncını düzenlemeye yardımcı olmak ve bazı hormonlar üretmektir. Sağ böbrek çoğunlukla karaciğer nedeniyle bir miktar aşağıda bulunabilir.

Her böbrek korteks (dış kısmı) ve medulla (iç kısmı) olarak iki bölüme sahiptir. Milyonlarca nefron, böbreklerin işlevsel birimleri olarak görev yapar. Glomerulus adı verilen kılcal damar topuğu kanı süzer; tübüllerden geçen filtrat geri emilir ve salgılarak nihai idrar halini alır. İdrar, böbrek pelvisine toplanır ve üreterler aracılığıyla mesaneye taşınır.

Böbrekler ayrıca bir dizi önemli işlevi yürütür: atık maddelerin ve fazlası su ile elektrolitlerin dengesinin ayarlanması; glomerüler filtrasyon hızı (GFR) ile idrar oluşumunun düzenlenmesi; eritropoietin üretimiyle kırmızı kan hücresi yapımına katkı; renin-anjiyotensin sistemiyle kan basıncının düzenlenmesi; D vitamini aktivasyonu için calcitriol üretimi.

Böbrek hastalıkları, kronik böbrek hastalığı, böbrek taşları ve akut böbrek yetmezliği gibi durumları kapsar. Diyabet ve hipertansiyon en önemli risk faktörlerindendir. Korunma için dengeli beslenme, yeterli sıvı alımı, tansiyon ve kan şekeri kontrolü ile düzenli sağlık taramaları önerilir. Belirtiler ortaya çıkarsa veya idrarda değişiklik hissedilirse bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.