útgáfan

Útgáfan, eða útgáfa, vísar til ferlisins sem felur í sér að koma verkum til almennings og til fyrirtækja sem sjá um uppfærslu, hönnun og dreifingu. Hugtakið getur bæði vísað til ferlisins sjálfs og til útgefanda eða útgáfufyrirtækis sem framkvæmir þennan rekstur. Hefðbundin útgáfa tekur til bókmennta, fræðigreina, tímarita og annarra miðla, en á síðari árum hefur rafræn útgáfa aukist með rafbókmenntum, hljóðbókum og vefútgáfu.

Helstu hlutverk útgefanda eru að syna eða kaupa efni frá höfundi, fara fram með ritstjórn og lagfæringu, hönnun og gerð upplags, prentun eða rafræna dreifingu, markaðssetningu og dreifingu til bókasafna, verslana og netverslana. Einnig er ábyrgð á höfundarrétti, gerð samninga og hagnaðaráætlun. Útgefendur vinna oft með teymi sem felur í sér ritstjóra, grafíkhönnuði, breiddan teymi prentunar eða uppflettingar og dreifingaraðila.

Tegundir útgáfu eru fjölbreyttar. Hefðbundin bókaútgáfa, tímaritsútgáfa og rafræn útgáfa sem innifelur rafbækur og hljóðbækur eru víðtæk. Sjálfsútgáfa (self-publishing) hefur aukist með netaðgangi og sjálfstæðum dreifileiðum, sem gerir höfundum kleift að gefa verk sín út án hefðbundins forlags.

Lagaleg og rekstrarleg þátttaka er mikilvæg; samningar, réttindamál, höfundarréttur og dreifing lykilatriði. Útgáfa er grundvallarþáttur í menningar- og fræðslustarfsemi og stuðlar að útbreiðslu þekkingar og menningarverðmæta.