súrlódási

Súrlódási er hugtak í eðlisfræði og verkfræði sem lýsir krafti sem mótar eða hindrar hreyfingu tveggja snertandi yfirborða. Krafturinn stafar af samspili grófra yfirborðanna og af bindistöðum milli sameinda í milli yfirborðanna. Núningskrafturinn eykst almennt með normalkrafti milli hluta og má oft mæla með formúlunni F_f = μ N, þar sem F_f er núningskraftur, μ er núningsstuðullinn og N er normalkrafturinn.

Tvær megingerðir súrlóðar eru venjulega greindar: stöðug súrlóð (static friction) sem hindrar upphaflega hreyfingu, og hreyfil súrlóð (kinetic friction) sem verkar þegar hluturinn renna eða hreyfist. Stöðug súrlóð nær hámarksstyrknum F_s ≤ μ_s N; hreyfils súrlóð er oft nálægt F_k ≈ μ_k N.

Margar breytur hafa áhrif á stærð súrlóðar, þar á meðal efni og eiginleikar yfirborðanna, yfirborðsgerð, hiti, rakamál og hvort yfirborðin eru smurn. Smurning dregur úr núningskrafti og getur bætt frammistöðu og líftíma kerfisins, en aukin grófleiki eða óhreinindi getur aukið súrlóð. Öll kerfi sem hreyfast eða hreyfast gegn hreyfingu byggja á súrlóð, frá einföldum hlutum í daglegu lífi til flókinna véla og drifs sem kanna stjórnun hita, slit og öryggi.

Súrlódís hefur mikilvægt hlutverk í daglegu lífi, iðnaði og rannsóknum, og hún er grundvallarsvið í tribology, sem studdi við þróun og hagnýtingu á smurningu, yfirborðsbreytingum og hönnun vélbúnaðar.