stýrikerfa

Stýrikerfa (e. operating system) er grunnkerfi tölvu sem gerir tölvunni kleift að keyra forrit og nota vélbúnað. Hún starfar sem milliliður milli forrita og vélbúnaðar og veitir þjónustu sem forrit þarf til að starfa. Helstu hlutverk stýrikerfisins eru ferlastjórnun, minni- og skráakerfisstjórnun og inntaks-/úttaksstjórnun, auk samspils við vélbúnað.

Ferlar eru keyrðir með forgangsstjórnun og mörg forrit geta keyrt samhliða. Minni er dreift og varin milli ferla, og skráakerfi geyma gögn og veita aðgang að þeim. Tækjadrivar tengja stýrikerfið við tæki eins og prentara, netkort og skynjara. Öryggi og stöðugleiki eru forgangsverkefni með réttindastjórnun, uppfærslum og varúð gegn ógnum.

Stýrikerfi koma í mörgum gerðum eftir notkun: almennt notuð fyrir persónu- og vinnuumhverfi eins og Linux, Windows og macOS; innbyggð OS fyrir vélbúnað (RTOS); og farsíma-/snjalltækja-OS (Android, iOS). Einnig eru lausnir sem eru ókeypis og opin (Linux, FreeBSD) og proprietær lausn af fyrirtækjum (Windows, macOS). Kjarnar geta verið monolítískir, microkernel eða blandaðir (hybrid), og hver gerð hefur sína kosti hvað öryggi, afköst og sveigjanleika varðar.

Stýrikerfi hafa þróast frá einföldum kerfum til nútíma tækna með virtualization og containerization. Þau eru grunnstoð margra net- og tölvukerfa og hafa mikil áhrif á öryggi, afköst og virkni tækja.