socjaldemokracj

Socjaldemokracja to nurt polityczny i ideologiczny dążący do połączenia demokracji liberalnej z solidnym państwem opiekuńczym i umiarkowaną redystrybucją dochodów. Zwolennicy socjaldemokracji popierają gospodarkę mieszankową, w której prywatna własność i wolny rynek funkcjonują obok silnych publicznych usług, takich jak opieka zdrowotna, edukacja, ubezpieczenia społeczne i ochrona socjalna. W praktyce oznacza to progresywne podatki, silne prawa pracownicze i rozbudowaną politykę socjalną.

Pochodzenie socjaldemokracji wiąże się z ruchem robotniczym XIX wieku i reakcją na rosnące nierówności. W XX wieku zyskała ugruntowanie w państwach skandynawskich, Niemczech, Wielkiej Brytanii i innych krajach zachodnich, gdzie partie socjaldemokratyczne dążyły do reform stopniowych, zamiast rewolucyjnych. Kluczowe zasady to demokracja parlamentarno-reprezentacyjna, praw człowieka, pluralizm polityczny oraz dialog z związkami zawodowymi i organizacjami społecznymi.

Współczesne wersje socjaldemokracji różnią się w zależności od kraju, lecz łączą cechy: utrzymanie wolności politycznej i pluralizmu, silny sektor publiczny, wysoką ochronę socjalną i dążenie do zmniejszania nierówności poprzez reformy strukturalne. W wielu państwach socjaldemokratyczne partie funkcjonują jako centrolewica, promując zrównoważony rozwój, inwestycje publiczne i ochronę pracowników, przy akceptacji rynku kapitalistycznego i gospodarczego pluralizmu.