skynjunarferli

Skynjunarferli er heildarferli sem lýsir hvernig lífvera nemur áreiti frá umhverfinu eða eigin líkama, umbreytir þeim í taugaboð og túlkar þau sem skynjun. Ferlið byggist upp frá upphafi skynnemanna, í umbreytingu áreitis í rafboð og áfram boðflutningi til heilans, þar sem endanleg úrvinnsla mótar skilning okkar á umhverfinu.

Ferlið hefst þegar skynnemar taka á móti áreiti, til dæmis ljósi, hljóði, lykt, bragði eða snertingu. Þau umbreyta orku áreitisins í rafboð sem berast áfram eftir taugakerfinu til miðtaugakerfisins. Í heilanum eru boðin fyrst metin í viðeigandi skynsvæðum og síðan í hærri samvirkunar- og samhliða svæðum þar sem upplýsingarnar sameinast og móta skynjun. Skynjun byggir á bæði bottom-up ferlum (upptaka og úrvinnsla áreitis) og top-down ferlum (reynsla, minningar, væntingar) sem hafa áhrif á túlkun.

Sjón, heyrn, bragð, lykt og líkamsskyn (snerting, stöðuskyn, hiti og jafnvægi) eru dæmi um skynfærin sem taka þátt. Boðin frá skynfærum flytjast til heila og eru fyrst metin í frumskynsvæðum, áður en samvirknis- svæði leiða til sameiningar upplýsinga og myndar skynjun.

Skynjun er háð athygli, reynslu og menningarlegum þáttum. Áreitið sem við skynjum getur verið öðruvísi eftir aðstæðum vegna forgangs fyrir vefi hugans og væntinga. Skynjunarferlið er þannig samverkandi og aðlagað að umhverfinu og líffræðilegum takmörkunum.