sferës

Sfera është një term gjeometrik në gjuhën shqipe që përshkruan një sipërfaqe të rrumbullakët ku të gjitha pikat që i përkasin saj janë të distancuara të njëjtën nga një qendër. Në gjeometri, sfera përbëhet nga të gjitha pika me një radiuse të caktuar r nga qendra, ndërsa trupi i brendshëm i ngrihet me quhet “trupi i sferës” ose “trupi sferik” në varjen nga konteksti. Në përdorime të përditshme, termi shpesh të referohet gjithashtu edhe në mënyrë të përgjithshme ndaj sipërfaqes së kësaj forme.

Etymologjia e fjalës sferë vjen nga gavheri latin sphaera, që përperëndon në sferë në shumë gjuhë evropiane përmes ose drejtimit të francezës sphère ose italianes sfera. Ndër të parët përdorimet në shqip janë të lidhura me terminologjinë shkencore dhe matematike.

Në matematikë dhe shkenca, sfera përdoret për të marrë të gjitha pikët me një distancë të caktuar nga qendra. Sipërfaqja e sferës rritshi sipërfaqen me formula 4πr^2 dhe volumen i sferës me formula (4/3)πr^3, ku r është radiusi. Shprehja “sipërfaqja e sferës” (sfera) dhe “trupi i sferës” (trupi sferik) përdoren për të shpjeguar sferën si sipërfaqe ose si një trup i tërthortë.

Në përdorimin jo-gjeometrik, sfera përdoret metaforikisht për të përshkruar një fushë të veprimtarisë ose një kuadër ku ndodhen ngjarje, si “sfera politike” ose “sfera ekonomike”. Në astronomi, termi “sfera qiellore” përshkruan pamjen e qiellit sikur të ishte një sipërfaqe çelësore mbi të cilën janë të vendosura yjet.