setningabúningi

Setningabúningur, oft kallaður setningarbúningur, er hugtak í málfræði og ritlist sem lýsir uppbyggingu og framsetningu setninga sem miðlar merkingu, tón og stíl texta. Hann tekur til uppbyggingar setningar, orðaröð, málfræðilegrar rétts eða hyggja á setningarmerkjum sem hafa áhrif á flæði og tilfinningu sem textinn vekur. Hugtakið hvíslar í það hvernig setningar eru klæddar eða búnar til með ákveðnum stíl.

Orðið byggir á samsetningu setningar og búningur, og gefur til kynna að setningar séu „klæddar“ með ákveðnum stíl eða ásýnd. Helstu atriði setningabúningsins eru orðaröð og framsögn (til dæmis hvernig áhersla er dreifð í setningu), lengd og samsetning setningar, sem og tónn, stíll og notkun setningarmerkja sem hafa áhrif á ritm og skýrleika. Einnig má nefna notkun endurtekninga og annars konar stílis sem stuðla að tiltekinni mælsku eða tilfinningu.

Notkun setningabúnings er mikilvæg í öllum tegundum rituðs texta: fræðigreinum, skáldskap, dagblaðagreinum og netefni. Hann hjálpar höfundi að nálgast lesanda og að lagfæra skýrleika, hraða eða tilfinningu sem textinn vekur. Dæmi: einföld nærvera – „Húsið stendur.“; með áherslu – „Undir háu þaki stendur húsið.“; spurning – „Hefur þú séð húsið?“; boð – „Farðu til að skoða það.“ Setningabúningur stuðlar þannig að sköpun, skilningi og áhrifum í texta.