renK

Renk, ışığın dalga boyu ve beyinde oluşturulan algı ile oluşan görsel bir özelliktir. İnsan gözü, retinada koni adı verilen fotoreseptörlerle farklı dalga boylarına duyarlı üç tür koninin yardımıyla renkleri ayırt eder. Görünür ışık yaklaşık 380–750 nanometre aralığında bulunur.

Renkler üç temel kavramla ifade edilir: ton (renk tonu), doygunluk (yansıma/yoğunluk) ve parlaklık (aydınlık). Renk modelleri, renkleri temsil etmede farklı yaklaşımlar sunar. Işığa dayalı (additif) modellerde RGB kullanılır; kırmızı, yeşil ve mavinin birleşimi beyazı üretir. Pigment temelli (çıkarımsal) modellerde CMY veya CMYK kullanılır; camgöbeği (cyan), macenta (magenta) ve sarı temel renklerdir; siyah (K) baskı için eklenir.

Renk uzayları ve renk yönetimi: sRGB en yaygın dijital renk uzayıdır; CIE XYZ, CIELAB gibi modeller, cihazlar arası uyum için temel olarak kullanılır. Renklerin doğru şekilde görünmesi için renk yönetimi, cihazlar arasında tutarlı bir görünüm sağlar.

Tarihçe ve kültürel bağlam: Renk kavramı tarih boyunca pigmentler ve boyalarla uygulanmıştır. Newton’un prizmasıyla ışığın spektruma ayrıştırılması modern renk kuramının temelini oluşturmuştur; renk tekerleği ve tamamlayıcı renkler kavramları günümüzde tasarımda sıkça kullanılır.

Uygulamalar: sanat, tasarım, baskı, marka kimliği ve bilimsel görselleştirme gibi alanlarda kullanılır. Renk, kültürel bağlamlara göre farklı anlamlar taşıyabilir ve erişilebilirlik açısından kontrast ve renk farkındalığı önemli bir tasarım problemi olarak öne çıkar.