përvetësimin

Përvetësimi është veprimi i marrjes dhe përdorimit të një pasurie, burimi ose resursi që i përket dikujt tjetër, pa leje dhe pa të drejtë ligjore për ta zotëruar si të tijin. Në kuptim të gjerë, termi përfshin gjithashtu keqpërdorimin e pasurisë ose të burimeve të një subjekti me qëllim përvetësimin personal.

Etimologjikisht, fjala vjen nga folja përvetësoj dhe emri përvetësim përdoret për të përshkruar veprën e marrjes dhe shfrytëzimit të pasurisë së tjerëve. Në drejtësinë shqiptare dhe në interpretimet e shumë sistemeve ligjore, përvetësimi mund të lidhet me emërimin e fondeve të prapambetura ose të detyrave të besnikërisë, dhe mund të konsiderohet vepër penale ose civile, në varësi të rrethanave.

Llojet përvetësimi përfshijnë përvetësimin e pasurisë private, përvetësimin e fondeve publike ose të burimeve të një institucioni, dhe përvetësimin e pronës kulturore ose të aseteve shtetërore. Në çdo rast, elementi kyç është marrja ose shfrytëzimi i një pasurie që i përket dikujt tjetër, me dashje dhe në mënyrë që të shkaktojë dëme.

Pasojat për autorët dhe mekanizmat mbrojtës: në shoqëri dhe ligj, përvetësimi mund të sjellë dënime penale, gjoba, dhe detyrime për rikuperimin e shumës së humbur, si dhe masa disiplinore në nivele institucionale. Parandalimi përfshin kontrollet e brendshme, auditimet dhe ndjekjen e të drejtave të pronës.