paragjykimeve

Paragjykimet janë qëndrime negative ndaj individëve ose grupeve të caktuara, të formuara mbi supozime dhe stereotipe, shpesh pa të dhëna të mjaftueshme dhe pa vlerësim të nuancave të tyre. Ato mund të drejtohen kundër etnisë, fesë, gjinisë, kombësisë, moshës, orientimit seksual, aftësive ose originës sociale, dhe mund të jenë të shprehura me fjalë ose të pandërgjegjshme.

Termi vjen nga para- gjykim dhe përshkruan gjykime që zhvillohen para vlerësimit të të vërtetës. Paragjykimet mund të jenë të hapura (explicit) ose të pandërgjegjshme (implicit) dhe shpesh ruajnë ndikimin edhe kur persona pretendon të mos i mbështesin.

Shkaqet dhe mekanizmat përfshijnë ndarjen in- nga out-group, identitetin social, ndikimin e mediave dhe mësimet nga rrethi përkatës. Proceset kognitive si konfirmimi i bindjeve, i gjetjes së të dhënave që mbështesin paragjykimin dhe reduktimi i kompleksitetit njerëzor luajnë rol të rëndësishëm. Dehumanizimi dhe mbivlerësimi i diversitetit mund të forcojnë paragjykimet.

Ndikimet rrethojnë individët dhe shoqërinë: diskriminim në arsim, punësim, drejtësi dhe shërbime të tjera; reduktimi i mundësive të përfshirjes sociale dhe tensione intergrupu. Kultura e paragjykimeve mund të çojë në marrëdhënie të konfliktualshme dhe cënim të të drejtave të pakicave.

Parandalimi dhe reduktimi i paragjykimeve përfshin edukimin që nxit reflektimin mbi besimet, kontaktet ndërgrupore të strukturuara dhe në kushte barazie, rritjen e alfabetizmit mediativ dhe respektimin e të drejtave të njeriut. Mbi të gjitha, përballja me paragjykimet kërkon trajtim të kujdesshëm të ndjeshmërisë kulturore dhe mbrojtje kundër diskriminimit pa ngacmime të drejtuara ndaj të lirive të shprehjes.