nhân

Nhân là một từ đa nghĩa trong tiếng Việt, có nguồn gốc từ các chữ Hán khác nhau nhưng cùng cách đọc Sino-Vietnamese. Từ này có thể đóng vai trò danh từ, động từ hoặc tiền tố trong các thành ngữ và thuật ngữ chuyên môn. Ý nghĩa của nó phụ thuộc ngữ cảnh và chữ Hán gốc.

Trong uso phổ biến, nhân thường được hiểu là người, con người hoặc tập thể người nói chung. Các từ ghép như nhân loại (loài người), nhân sự (nhân sự), nhân dân (người dân) và nhân vật (nhân vật) mở rộng khái niệm này thành phạm vi xã hội và văn hóa. Ngoài ra, nhân còn xuất hiện trong các khái niệm như nhân đạo (lòng từ bi và phục vụ đồng loại) và quyền nhân (quyền của con người).

Trong triết học phương Đông, nhân mang ý nghĩa nhân ái, lòng từ tâm và sự tử tế xã hội. 仁 (nhân) là một trong những phẩm đức trung tâm của Nho giáo, đi kèm với nghĩa vụ ứng xử để duy trì trật tự xã hội và hài hòa giữa người với người. Khái niệm này thường gặp cùng các phạm trù khác như nghĩa, lễ, trí.

Nhân quả là một khái niệm phổ biến trong Phật giáo và tư tưởng Á Đông, chỉ quan hệ nguyên nhân và kết quả của hành động, ở đó nhân là nguyên nhân tạo ra quả báo trong tương lai.

Trong toán học và khoa học đời sống, nhân là động từ nghĩa là nhân lên hoặc nhân với một số khác (phép nhân). Còn trong sinh học, nhan tế bào được dùng để chỉ hạt nhân tế bào (nucleus), thành phần chứa vật chất di truyền và điều khiển nhiều quá trình tế bào.

Tóm lại, nhân là một từ có nhiều lớp nghĩa, từ người và xã hội đến triết học, toán học và sinh học, phản ánh sự đa dạng và sâu sắc của ngôn ngữ Việt.