muassasalar

Muassasalar, inayəti və ya qurumlar kimi də adlandırılan bu term, müəyyən məqsədlə yaradılan və hüquqi şəxsiyyətə malik olan rəsmi təşkilatları ifadə edir. Muassasalar adətən dövlət orqanları, könüllü təşkilatlar, şirkətlər və ya qısaca, xeyriyyə və ya cəmiyyətə xidmət məqsədi güdən qurumlar şəklində təşkil olunur. Onlar fəaliyyət sahəsinə görə müxtəlif kateqoriyalara bölünə bilər: təhsil, elm və texnologiya, mədəniyyət və irs, səhiyyə, sosial xidmətlər, ədliyyat və ictimai idarəçilik, dini və ya dini-sosial fəaliyyətlər kimi müxtəlif istiqamətlər muassasaların fəaliyyətinə nümunə ola bilər.

Hüquqi status və idarəetmə ilə bağlı əsas meyarlar: muassasalar hüquqi şəxs kimi varlığını davam etdirən və müqavilə, mülkiyyət və vəzifə öhdəliklərini öz üzərinə götürə bilən qurumlardır. Onlar öz nizamnamələri (statutlar) əsasında fəaliyyət göstərir, dövlət orqanlarınca qeydiyyata alınır və ehtiyacı olduqda lisenziya və ya nəzarət xidmətlərindən yararlanır. İdarəetmə üzərində adətən idarə heyəti, icraçı rəhbər və müstəqil nəzarət komitələri kimi qurumlar mövcud olur; fəaliyyətlər isə nizamnamədə müəyyənləşdirilən məqsədlərə uyğun planlaşdırılır.

Maliyyələşmə müxtəlif mənbələrdən gəlir: dövlət büdcəsi payları, məqsədlərə uyğun xeyriyyə və donor tərəfdaşlıqları, üzv haqları, xidmət gəlirləri və qrantlar. Hesabatlılıq və şəffaflıq tələblərinə cavab vermək zəruridir; bu, audit və maliyyə hesabatlarının nəzarətində özünü göstərir.

Muassasaların tipinə görə dövlət və yerli hakimiyyətin idarə etdiyi, qeyri-kommersial (xeyriyyə və ya ianə əsasında fəaliyyət göstərən) muassasalar ilə kommersiya məqsədli və ya şirkət strukturu ilə təşkil olunmuş muassasalar arasında fərqlər mövcuddur. Nəticədə muassasalar cəmiyyətə xidmət göstərməklə bilavasitə sosial və iqtisadi istiqamətlərin inkişafına töhfə verir.