mitologji

Mitologjia është sistemi i miteve dhe legjendave me të cilin një kulturë shpjegon origjinën e botës, frymëzime të tjera hyjnore, natyrën e përvojave njerëzore dhe vlera të saja. Ajo përfshin tregimet, ritualet, besimet dhe ikonografinë që transmetohen gojëdhënës ose nëpërmjet tekstit dhe artit. Objektivat kryesorë të mitologjisë janë shpjegimi i origjinës dhe fuqive natyrore, mbajtja e identitetit kulturor, si dhe mbështetja e normave morale dhe shërbimi i ritualeve.

Mitet janë zakonisht të ngjitura me elementë simbolikë dhe mund të dallohen nga historia e saktë materiale; legjendat përfshijnë ngjarje historike të trajtuara me elemente mitike. Burimet e mitologjisë përfshijnë traditat gojore, folklorin, tekstet e lashta dhe interpretime të artit dhe të literaturës. Krahas studimit historik, mitologjia kuptohet edhe nga ana psiko-sociale dhe krahasuese, duke eksploruar arketipat dhe motivet që përsëriten në kulturat e ndryshme.

Në Shqipëri dhe komunitete shqiptare, elemente të mitologjisë popullore përfshijnë figura si Zana dhe Kulshedra, të shfaqura në folklor dhe në epika të lashta. Ato ndihmojnë në shpjegimin e ngjarjeve natyrore dhe të moralit shoqëror, duke ofruar role të përtërira në shoqëri. Studimi i mitologjisë ofron kuptim të një hapësire në historinë kulturore dhe lidhet ngushtë me literaturën, artefactet dhe fesë tradicionale.