konceptoj

Konceptoj estas mensaj reprezentadoj, kiuj grupigas objektojn, agojn aŭ trajtojn laŭ komunaj kvalitoj. Ili funkcias kiel la bazaj unuoj de pensado, permesante kategorian percepton, predikadon kaj lernadon.

Formado de konceptoj okazas tra abstraktigo kaj kategorizado: perceptaj trajtoj estas filtritaj kaj konvertitaj en pli ĝeneralajn trajtojn. Konceptoj povas esti abstraktaj (ekz. «justeco», «tempo») aŭ konkretegrupaj (ekz. «hundo», «poŝtelefono modelo X»). Daŭre, kulturoj kaj personaj spertoj influas kiel oni formigas kaj uzas tiujn konceptojn.

En la kampo de kognitiva scienco, konceptoj estas ofte priskribataj kiel semantaj enhavoj, kiuj ligas objektojn aŭ agojn kun signifoj. Diversaj teorioj disponas pri kiel konceptoj estas organizitaj: prototipa teorio vidas koncepton kiel aro de prototipaj ekzemploj, dum aliaj emfazas difineblajn kriteriojn aŭ reton de eksteraj rilatoj. Tiaj teorioj notas, ke sama koncepto povas havi variaĵojn en malsamaj kontekstoj aŭ lingvoj.

En lingvistiko, konceptoj estas gravaj por la semantiko de vortoj: ili reprezentas la enhavon malantaŭ vortoj, ofte pli ol la posedaĵoj laŭleĝe realaj. La studo pri konceptoj helpas klarigi vort-ŝanĝojn, metaforojn kaj transdonadon inter lingvoj, same kiel kiel common-sense-kono influas lingvan uzon.

Historie la temo profunde evoluis. Antikva filozofoj kiel Aristotelo diskutis ĝeneralajn kategoriojn kaj kvalitojn, dum modernaj filozofoj kaj, pli poste, la kognitiva psikologio kaj informadiko plue plibeligis la konceptan teron. Nuntempe konceptoj restas kernaj por klara pensado, lingva esploro kaj aŭtomata prilaboro de informoj.