içselletirilmesi

İçselletirilmesi, Türkçe’de içselleştirme olarak da ifade edilen ve bireyin dışsal normlar, değerler ve tutumları kendi düşünce ve davranışlarının bir parçası haline getirme sürecini tanımlayan bir kavramdır. Bu süreç, kişinin sosyal çevreden aldığı öğeleri benimsemesi, içselleştirmesi ve kendi kimliğinin bir unsuru olarak benimsemesi anlamına gelir.

Kavram, sosyal psikoloji ve sosyoloji literatüründe, öğrenilmiş davranışların ve değerlerin bireyin zihninde kalıcı hale gelmesiyle ilgilidir. Türkçe kullanımlarda, içselleştirme veya içselleştirilmesi terimleriyle ifade edilir; bazı bağlamlarda içsel olarak benimseme ve oturtma anlamları da kapsar. Tarihsel olarak, Vygotsky’nin sosyal etkileşim kuramı ve Bourdieu’nün habitus kavramlarıyla ilişkili olarak ele alınır; dışsal araçlar ve normlar, bireyin iç dünyasında anlam kazanıp davranışa dönüşür.

İşleyiş açısından süreç, sosyalizasyon yoluyla başlar ve bilişsel olarak değerlerin, kuralların ve kimliğin bir parçası haline gelmesini sağlar. Dil, oyun, örnekler ve mentorluk gibi etkenler aracılığıyla öğrenilen beceriler, zamanla öz farkındalığın bir parçası olur ve içselleştirilmiş davranışlar otantik olarak sergilenir. Bu süreç; eğitim, kültürel aktarım, ahlaki gelişim, cinsiyet rolleri, meslek kültürü ve politik sosyalleşme gibi alanlarda görülür.

Eleştirilere göre içselleştirme, kültürel homojenleşmeye veya bireysel özerkliğin zayıflamasına yol açabilir ve güç ilişkilerini sürdürme aracı olarak da değerlendirilebilir. Bireyin eleştirel değerlendirme ve uyumsuzluk durumlarında yeniden konumlanma kapasitesi de göz ardı edilmemelidir. See also: sosyalizasyon, içselleştirme, acculturation, habitus.