içselletirme

içselletirme (daha yaygın olarak içselleştirme olarak yazılır) Türkçe’de, psikoloji ve sosyoloji alanlarında kullanılan, dışsal kurallar, normlar ve değerlerin bireyin içsel çerçevesine dönüşmesi sürecini ifade eden bir terimdir. Bu süreçte toplumsal iletiler, kişisel inançlar, tutumlar ve motivasyonlar haline gelerek, dışsal kontrolün ortadan kalktığında bile davranışları yönlendirebilecek hale gelir. İçselleştirme, çocuk gelişimi, ahlaki yargıların oluşumu, kimlik gelişimi ve kültürel sürekliliğin temel mekanizmalarından biridir.

Kuramsal olarak, içselleştirme sosyalizasyonla yakın ilişkilidir. Vygotsky, kültürel araçların ve dilin içselleştirilmesiyle düşünce ve davranışların içselleştirildiğini vurgular; Piaget ve Kohlberg, dışsal sosyal beklentilerin zamanla bireyin içsel bilişsel çerçevesine ve ahlaki muhakemesine dönüştüğünü gösterirler. İçselleştirme genellikle gözlem, talimat, pratik ve yansıtma yoluyla ilerler ve dışsal uyuma doğru olan davranıştan, içsel onaya doğru bir değişim içerir.

Türlerine ve boyutlarına ilişkin olarak, normatif içselleştirme normları ve ahlaki kuralları benimsemeyi; duygusal içselleştirme duygusal uyum ve değerlerle özdeşleşmeyi; bilişsel içselleştirme ise inançların öznel benlik şemasına entegre edilmesini kapsar. İçselleştirme derecesi, davranışların tutarlılığı ve dışsal baskılara karşı dayanıklılığı üzerinde belirleyici olabilir.

Uygulamalar ve sonuçlar açısından eğitimde prososyal normların içselleştirilmesini teşvik etmek öz-yönetim ve içsel motivasyonu güçlendirebilir. Klinik ve gelişimsel bağlamlarda, içselleştirme sorunları davranışsal veya ahlaki gelişim sorunlarıyla ilişkili olabilir.

Not: “içselletirme” terimiyle karşılaşılabilir; ancak kullanım biçimleri değişebilir ve Türkçe’de yaygın olan yazım şekli içselleştirme’dir.