frumdýrum

Frumdýr eru einföld kjarnafrumu dýr sem tilheyra hópnum frumdýra (Protista). Þetta er fjölbreyttur hópur lífvera sem er ekki samsettur í eitt sameiginlegt flokkunar ríki; hann inniheldur margar óskyldar ættir sem lifa sem einfruma eða mjög litlar samlífverur. Frumdýr eru líffræðilega mjög fjölbreytt, bæði hvað varðar stærð, lögun og lífsstíl.

Þau lifa víða og eru algeng í ferskvatni, sjó, jarðvegi og í líkama annarra lífvera. Flestar tegundir eru einfruma, en sum lifa í samlífi eða sem sníklar. Hreyfing þeirra gerist á ýmsa vegu: sum með bifhárum (ciliates), sum með svipur (flagellates) og sum með pseudópóðum (amöbur). Næring byggist oft á því að gleypa bakteríur eða aðrar lífverur, eða að taka upp leysanlega næringu gegnum yfirborð. Sum frumdýr eru ljóstillífandi og geta framleitt næringu með ljósi.

Fjölgun frumdýra er aðallega kynlaust með skiptingu, en sum hafa kynæxlun eða aðrar kynlaga aðferðir. Flest mynda einnig kisur (cysts) til að þola erfið skilyrði eins og þurrk eða kulda.

Frumdýr gegna mikilvægu hlutverki í vistkerfum sem rotverur og grunnfæði í mörgum fæðu-keðjum. Þau eru einnig notuð í rannsóknir og sem mælingarverkfæri til að meta umhverfisástand. Sum tegundir eru sjúkdómsvaldandi fyrir menn eða dýr; til dæmis veldur Plasmodium malaríu, Entamoeba histolytica og Giardia lamblia sýkingum.