elementoj

Elementoj estas la bazaj puraj kemiaj substancoj, kiuj ne povas esti plene detruitaj per kemiaj reakcioj en pli simplajn substancojn. Ĉiu elemento konsistas el unu speco de atomaro. Elementoj estas identigataj per sia atomnumero Z (la nombro de protone en la nukleo) kaj per sia simbolo, ekzemple H por hidrogeno kaj O por oksigeno.

La perioda tablo organizas ĉiujn konatajn elementojn laŭ atomnumero. Tie elementoj estas aranĝitaj en periodoj (horizontalaj) kaj grupoj (verticalaj). Elementoj en la sama grupo ofte montrigas similajn kemiajn ecojn. Elementoj estas ĝenerale klasifikitaj kiel metaloj, ne metaloj kaj metaloidoj; metaloj kutime estas konduktaj kaj formablaj, dum ne metaloj ofte estas gasetaj aŭ malmoltaj en ne-reaktiva stato.

Historie, la koncepto de elemento evoluis de antikvaj konoj pri metaloj al la moderna scio pri substancoj. En la 19-a jarcento Dmitrij Mendelejev konstruis la unuan periodan tablon, kiu montris periodan regularon kaj la eblon antaŭvidi elementojn ankoraŭ ne konatajn. Pluaj esploroj uzis spektroskopion kaj reagojn por plibonigi la organizon.

Naturaj kaj sintetikaj elementoj: nun estas konataj 118 elementoj. Plejmulto estas naturaj; kelkaj estas trovitaj nur en specialaj conditionoj aŭ fabrikitaj en laboratorio, kiel plutonio. Elementoj povas ekzisti kiel isotopoj — sama atomnumero sed malsama nombro de neŭtrono; kelkaj isotopoj estas stabilaj, aliaj estas radioaktivaj.

Signifo: elementoj estas la fundamentaj konstrubrikoj de materio. Ili formadas molekulojn kaj substancojn, kiujn ni renkontas en la mondo, partoprenas kemiajn reago, kaj subtenas teknologion, medion kaj ekonomion. Studo de elementoj helpas kompreni naturon kaj materian mondon.