ekstrüzyon

Ekstrüzyon, bir malzemenin sabit kesitli bir kalıptan geçirilerek şekillendirilmesiyle gerçekleştirilen bir malzeme biçimlendirme yöntemidir. Malzeme uzun ve sürekli şekillerde veya tüp, çubuk gibi ürünler halinde üretilebilir. Bu süreç metal, plastik ve bazı seramik grubu malzemeler için uygulanabilir.

Çalışma prensibi, malzemenin bir kalıptan geçmesini sağlayan bir itici kuvvetin uygulanmasıdır. Genelde bir ram (metallerde) veya vida (plastikler ve bazı kompozitlerde) kullanılır; malzeme önce ısıtılarak veya uygun koşullarda sıcaklık altında işlenir ve kalıptan çıkan parçaların kesitini sabit tutan şekli alır.

Türler açısından, ekstrüzyon sıcak veya soğuk olarak uygulanabilir; ayrıca direkt (doğrudan) ve indirekt (dolaylı) ekstrüzyon gibi farklı çalışma biçimleri vardır. Ayrıca sürekli üretim için kullanılan tipler ile gerektikçe kesikli ürünler için yapılan varyantlar bulunur.

Materyaller açısından metal, termoplastik plastikler ve seramikler en yaygın kullanılan gruplardır. Alüminyum, magnezyum, bakır gibi metaller ile polimer her türü için ekstrüzyon uygulanabilir. Üretimde, farklı kalıplar ve tesisatlar kullanılarak profiller, tüpler, çubuklar ve plastik borular gibi ürünler elde edilir.

Ekipman olarak ekstruder ve kalıplar temel unsurlardır. İşlem, malzemenin kalıptan çıkışında istenen kesit ve yüzey kalitesini sağlamak için soğutma, temperleme veya sonrası işlemlere tabi tutulabilir.

Avantajları arasında karmaşık kesitlerin üretilebilmesi, yüksek üretim verimi ve malzeme özelliklerinin iyileştirilmesi sayılır. Dezavantajlar ise yüksek başlangıç yatırımı, kalıp aşınması ve enerji tüketimidir. Ekstrüzyon, otomotiv, inşaat ve gıda sektörlerinde yaygın olarak kullanılır; gıda endüstrisinde makarna ve atıştırmalık ürünler için de uygulanır.