cylindryczna

Cylindryczna to przymiotnik odnoszący się do cylindrów: kształtu, powierzchni, symetrii lub układów odniesienia o cylindrycznym charakterze. W naukach matematycznych i technicznych używa się go w odniesieniu do pojęć takich jak bryła cylindryczna, powierzchnia cylindryczna, współrzędne cylindryczne oraz symetria cylindryczna.

W geometrii cylindrem nazywa się powierzchnię powstałą przez przesuwanie prostej (generatorki) równoległej do stałego kierunku tak, by zawsze przecinała pewną krzywą w płaszczyźnie podstawowej. W najprostszej wersji, gdy krzywa podstawy jest okręgiem, otrzymujemy walec – czyli prawdziwy cylindr.

Współrzędne cylindryczne służą do opisu punktów w przestrzeni za pomocą trzech wartości: promienia r, kąta φ (around the axis) oraz wysokości z. Punkty mają współrzędne (r, φ, z) z warunkiem r ≥ 0 i φ w zakresie [0, 2π). Przekształcenie do układu kartezjańskiego odbywa się przez x = r cos φ, y = r sin φ, z = z.

Zastosowania cylindrycznych form i układów obejmują inżynierię, architekturę, przetwarzanie grafiki 3D oraz fizykę. Cylindryczna symetria jest użyteczna w problemach o rotacyjnej invariancji wokół osi, co upraszcza analizy i obliczenia. W praktyce cylindryczne kształty pojawiają się m.in. w rurach, sztućcach, pojemnikach i elementach mechanicznych.