athygliakerfi

Athygliakerfi eru samansafn heilberandar neta í heilanum sem stýra athygli, vakningu og aðlögun hugræns starfa að aðstæðum. Kerfin boða val á þeim áreitum sem eru viðeigandi í hverjum samtali og hjálpa til við að auka eða takmarka meðtekið efni. Þau eru grundvöllur fyrir beinni skynjun, minni, ákvörðunartöku og framkvæmd starfsemi í daglegu lífi.

Í kenningum um athygli er algengt að skipta kerfinu í þrjá megin flokka: vakning (alerting), áttun (orienting) og framkvæmdarstjórn/framkvæmd (executive control). Vakning hefst þegar við verðum vakandi fyrir áreitum, áttun lýsir sér í því að beita athygli að tilteknum stað eða stefnu, og framkvæmdarstjórnin samræmir eftirfarandi aðgerðir og stjórnar áskorunum sem krefjast bæði hraða og nákvæmni.

Í hlut deilda heilan eru tvö helstu netsamstæður sem tengjast athygli: dorsal attention network og ventral attention network. Dan tengir framheilastöðvar og parietal cortex til að beina athygli að áreitum fyrirhugun. Van tengir TPJ og ventralan framhliðarhluta til að bregðast við nýjum eða áberandi áreitum. Við hliðina liggja undirstöðukerfi eins og thalamus og pulvinar sem leiða upplýsinga-flæði og vakningu.

Rannsóknir á athygliarkerfinu byggja á tækjum eins og fMRI, EEG og hegðunartilraunum (t.d. Posner cueing task, Stroop-verkefni). Skynjun, athygli og framkvæmd styðja hvor aðra, og truflanir í athygli eru þekktar í fjölda klínískra stiga, þar með talið ADHD, sjálf- og sálfélagslegar greiningar, sem og einhliða sjónskerðingar eftir heilahimslátrasagi.

Tilvist og samspil athygliarkerfa eru talað um í mörgum málbrotum og hafa þróast með rannsóknum í sálfræði og taugavísindum.