Umhverfisáhrif

Umhverfisáhrif eru áhrif sem starfsemi manna eða náttúrulegir ferlar hafa á umhverfið. Þau geta verið beint eða óbeint, jákvæð eða neikvæð, staðbundin eða útbreidd. Helstu svið eru loftmengun og loftslag, vatnsnýting, jarðvegsrofi, landnotkun, líffræðilegur fjölbreytileiki og vistkerfi, auk samfélagslegra áhrifa á heilsu, öryggi og atvinnu.

Umhverfisáhrif geta komið fram vegna fjölbreyttra aðgerða, svo sem í orku-, byggða- eða landnýtingarverkefnum. Skilgreiningin tekur til beinna en einnig óbeinna áhrif, sem geta sprottið frá breytingum á landslagi, fyrirkomulagi nytjastofna eða breytingu á samspili lífvera og búsværa. Mismunandi aðstæður leiða til mismunandi áhrifa eftir staðsetningu, tíma og getu samfélags og náttúru til að bregðast við.

Umhverfisáhrifamat (EIA) er ferli sem metur hugsanleg áhrif fyrirhugaðs verkefnis eða stefnu áður en ákvörðun er tekin. Ferlið felur oft í sér grunnlínuástand, fyrirspár- eða spálíkön, matsaðferðir á áhrifum á náttúru og samfélag, tillögur að aðgerðum til að milda eða koma í veg fyrir áhrif og fyrirkomulag fyrir eftirfylgni. Oft eru ráðstafanir eins og breytingar á staðsetningu, stærð eða tækni, eða innleiðing grænnar tækni, notaðar til að draga úr neikvæðum áhrifum.

Gildi umhverfisáhrifamats liggur í því að draga úr skaða, stuðla að sjálfbærri uppbyggingu og auka gagnsæi í ákvörðunum stjórnvalda og skipulagsferlum. Slík ferli eru ríkjum og sveitarfélögum mikilvægar leiðbeiningar í skipulagi, orku- og landnotkun.

---