Tengiorð

Tengiorð eru orð sem tengja önnur orð, orðasambönd eða setningar. Þau geta táknað viðbót, andstæðu, val, orsök eða skilyrði og þau eru mikilvæg fyrir byggingu flókins texta. Í íslensku eru tengiorð oft óbeygjanleg og hafa hlutverk í setningarbyggingu frekar en sem sjálfstæð merkingarforði.

Tegundir tengiorða eru oftast greindar eftir hlutverki þeirra. Samtengingar (coordinating conjunctions) tengja eins djúp einingar og skapa samsettar setningar: og, eða, en. Dæmi: Kötturinn og hundurinn sofa. Kaffi eða te? Það var kalt, en sól skein. Undirtengingar eða undirsetningar (subordinating conjunctions) leiða háðar setningar inn í aðaltengingarsetninguna: ef, þegar, af því að, að. Dæmi: Ef það rignir, frestaðist leikurinn. Ég veit að hann kemur. Ég fer heim af því að ég er þreyttur. Svo eru samsetjur sem kallast samhljóða eða samhljómandi (correlative conjunctions): bæði ... og, hvort sem ... eða. Dæmi: Bæði þú og ég vinn að þessu. Hvort sem það rignir eða sól skín, munu flestir mæta.

Notkun tengiorða felur í sér að segja hvernig einingarnar tengjast í merkingu og ákvörðuðu setningarbyggingu. Þessi orð eru oft hættuleg til ofnota, en þau stuðla að skýrri rökfræði og samræmi. Í íslensku nálgast tengiorð sem lítil eða óbreytt orðflokk sem tengir hluta texta án þess að breyta orðaforðinu sjálfu.

See also: íslenskt málkerfi, málfræði, orðflokkar, setningafræði.