Mülkiyet

Mülkiyet, bir kişinin belirli bir mal üzerinde yasal sahipliğini ve bu sahipliğin kullanımını, tasarrufunu ve başkalarının müdahalesinden korunmasını sağlayan hukuki bir hak olarak tanımlanır. Mülkiyet hakkı, malın kullanılması, ayni ve kişisel tasarruflar gerçekleştirilmesi, devri veya temliki ve piyasa faaliyetleri için güvence sağlar. Türkiye’de mülkiyet hakları Anayasa ve medeni hukukla güvence altına alınır.

Çoğu hukuk sisteminde olduğu gibi Türk hukukunda mülkiyet, taşınmaz ve taşınır olarak iki ana kategoriye ayrılır. Taşınmaz mülkiyeti arsa, bina gibi sabit varlıkları kapsar ve tapu siciline kaydedilmesiyle kazanılır ve devredilir. Taşınır mülkiyeti ise mobilya, para, makineler gibi hareketli varlıkları içerir. Ayrıca mülkiyet, paylı (çok kişi tarafından pay edilerek) ve münferit (tek kişi) olarak da sürdürülür.

Birçok edinim yolu mevcuttur; satış, bağış ve miras en yaygın olanlarıdır. Taşınmazların mülkiyeti için tapu siciline tescil şarttır; böylece resmi olarak hükmen sahiplik doğar. Zilyetlik, belirli durumlarda kazanım yoluyla da mülkiyet doğurabilir, ancak bu konular kanunlarla ayrıntılı olarak düzenlenir.

Mülkiyet hakları, kamu yararı ve genel menfaat gereği sınırlanabilir. Kamulaştırma gibi işlemler, adil tazminat karşılığında kamuya kullanılmak üzere mülkiyetin devrini içerebilir. Ayrıca ipotek gibi güvence araçları, borçluluk ilişkilerinde mülkiyeti teminat olarak kullanır ve hak sahiplerinin tasarruf yetkisini geçici veya kısıtlı hale getirebilir.