Dómskerfi

Dómskerfi Íslands er kerfi dómstóla sem annast framfylgd laga, leysir deilur og verndar grundvallarréttindi. Dómstólar starfa óháð framkvæmdarvaldi og löggjafarvaldi, og grundvallarsjónarmið stjórnarskrárinnar tryggja sjálfstæði dómsvaldsins. Dómskerfið túlkar og framfylgir lögum, úrskurðar um réttindi og skyldur einstaklinga og fyrirtækja og setur fordæmi sem stýra lögframkvæmd og réttarfari.

Það samanstendur af þremur stigum: Héraðsdómstólum, Landsrétti og Hæstirétti Íslands. Héraðsdómstólar eru fyrsta dómstig og meðhöndla flesta almenn mál, þar á meðal sakamál og stjórnsýslumál. Frá þeim er mögulegt að kæra til Landsréttar, sem er áfrýjuréttardómstóll og fjallar um áfrýjanir úr héraðsdómstólum. Hæstiréttur Íslands er æðsta dómstól og úrskurðar í veigamiklum álita- og fordæmismálum sem hafa áhrif á lög og framkvæmd.

Aðgengi að réttlæti er grundvallaratriði dómskerfisins. Réttaráðgjöf og aðstoð við lögfræðilega ráðgjöf er veitt að vissum skilyrðum til að tryggja að sem flestir geti notið réttinda sinna. Dómskerfið leitast við að vera gegnsætt og aðgengilegt, með opinberum úrskurðum og rafrænu skjalakerfi sem auðveldar aðgengi að dómum og málaskjölum.