réttarríki

Réttarríki er hugtak sem vísar til ríkis sem byggist á lagakerfi og þar sem vald ríkisins er veitt af lögum og grundvallarréttindum er gætt. Í slíku ríki eru takmörk á valdi stjórnvalda og borgarar njóta verndunar lagalegra réttinda, meðal annars jafnræðis fyrir lögunum og sanngjarnrar málsmeðferðar.

Helstu einkenni réttarríkisins eru lagaleg takmörkun valds, óháð dómstólar og sanngjörn málsmeðferð; valdskipting milli löggjafar-, framkvæmdar- og dómsvalds er grundvallaratriði. Friðhelgi einkalífs, tjáningarfrelsi og réttur til jafnræðis fyrir lögunum eru einnig vernduð. Dómstólar skulu vera óháðir og málsmeðferð skal vera fyrirfram skipulögð og aðgengileg.

Framkvæmd réttarríkisins felur í sér reglulega endurskoðun lagasetningar, gagnsæi í stjórnsýslu og aðgengi að réttarúrræðum fyrir alla borgara. Réttarríkið byggir einnig á eftirliti og ábyrgð stjórnvalda, til að koma í veg fyrir misnotkun valds og stuðla að réttlæti í samfélaginu.