pragnienie

Pragnienie to pojęcie z języka polskiego oznaczające silną chęć lub tęsknotę za czymś. Może dotyczyć potrzeb fizycznych (głód, pragnienie napoju), jak i pragnień psychicznych lub społecznych (uznanie, miłość, spełnienie zawodowe). W użyciu potocznym bywa synonimem słowa „chęć”, lecz wnosi silniejsze, bardziej zdeterminowane natężenie.

Wywodzi się od czasownika pragnąć; w dawnej polszczyźnie oznaczał dążenie, chęć, poważne życzenie.

W psychologii pragnienie jest jednym z elementów motywacji człowieka; wraz z potrzebami biologicznymi i celem działania wyznacza kierunek zachowań. Czasami rozróżnia się pragnienie od potrzeby: potrzeba wiąże się z koniecznością przetrwania lub funkcjonowania, pragnienie – z aspiracją lub życzeniem. Ujęcia filozoficzne często traktują pragnienie jako akt woli lub intencjonalny stan umysłu, który może prowadzić do realizacji celów.

W kulturze i literaturze pragnienie bywa motorem fabuły i analizy charakterów; tematyka pragnień dotyka kwestii etycznych, duchowych i społecznych, takich jak dążenie do wolności, miłości czy bogactwa. W tradycjach duchowych pragnienie bywa postrzegane zarówno jako źródło motywacji, jak i potencjalne źródło ułudy lub przeszkoda na drodze do cnoty; praktyki ascetyczne często odnoszą się do kontrolowania lub przebudowywania pragnień.

Pragnienie jest pojęciem szerokim i wieloznacznym; w języku codziennym używane jest także w zestawieniach z określeniami intensywności (silne pragnienie) czy zabarwieniem emocjonalnym (pragnienie skrywane, rozpaczliwe).