kostnaðargreining

Kostnaðargreining er kerfisbundin nálgun til að safna, flokka og meta kostnað sem tengist vöru, þjónustu eða rekstri fyrirtækis. Markmiðið er að skila skýrum skilningi á uppbyggingu kostnaðar og dreifingu hans til að auðvelda ákvarðanir um verðlagningu, framleiðsluhagkvæmni og fjárhagslegan árangur.

Helstu atriði eru aðgreining kostnaðar í beina kostnað sem rekja má beint til tiltekinna afurða eða verkefna og óbein kostnaður sem þarf að dreifa. Aðferðir geta einkennst af hefðbundnum kostnaðarreikningi (dreifing alls kostnaðar til afurða/verkefna), margfalda- eða breytilegu kostnaðarlagi (marginal costing) og staðlaverðlausu (standard) kostnaðarstýringu. Einnig er algengt að nota virknikostnaðargreiningu (ABC) þar sem kostnaður er tengdur við starfsemi og driva (cost drivers).

Notkun: Kostnaðargreining styður við ákvarðanir um verðlagningu, vörumix, valkosti í framleiðslu og sparnaðarsjónarmið. Hún veitir leið til að meta hvar kostnaður myndast og hvar hægt er að lækka hann eða auka virðisauka.

Takmarkanir: Aðferðirnar byggja á forsendum og gagnaöflun getur verið tímafrek; dreifing óbeins kostnaðar getur verið óviss og þarf reglulega uppfærslu gagna.

Samhengi: Kostnaðargreining er hluti af stjórnunarreikningi og miðar að innri ákvörðunum frekar en uppgjöri til útgefenda.

Dæmi: Fyrirtæki metur framleiðslu- og þjónustuvörur og dreifir óbeinum kostnaði eftir klukkustundum vinnu eða starfsemi.