humanizëm

Humanizmi është një udhëheqje kulturore dhe filozofike që thekson vlerën, dinjitetin dhe potencialin njerëzor. Emri rrjedh nga fjala latine humanus dhe përqendrohet në aspektet njerëzore të jetës, arritjen intelektuale dhe përgjegjësinë etike të individit. Ai niset nga ideja se njerëzit mund të përmirësohen përmes arsimit, mendimit kritik dhe dialogut të lirë.

Historikisht, humanizmi zhvillohet në fund të Mesjetës dhe në fillimin e Rilindjes së Evropës. Ai rivitalizon studimet klasike të antikitetit romak dhe helenik, dhe e paraqet dijen si një mjet për të ngritur civilizimin dhe arsimin publik. Ndër format e tij të mëdha dallohen humanizmi kristian, i cili binte në bashkëpunim me besimin fetar (nëpërmjet mendimit të Erasmusit dhe autorëve të tjerë), dhe humanizmi sekular që thekson arsimin, etikën dhe demokracinë.

Tiparet kryesore përfshijnë përdorimin e mendimit kritik dhe të provës, rivendosjen e vlerës së gjuhës dhe kulturës së lashtë, dhe aspiratën për një edukim të gjerë që përfshin literaturën, historinë, filozofinë dhe shkencat. Humanizmi thekson dinjitetin e njeriut, lirinë e mendimit dhe detyrën publike për arritjen e përparimit shoqëror përmes arsimit dhe kulturës.

Ndikimi i tij vazhdon në kohët moderne, ku humanizmi shpesh identifikohet me humanizmin laik, të të drejtave të njeriut, shkencës dhe demokracisë. Ai mbështet reflektimin kritik ndaj autoriteteve dogmatike dhe nxit dialogun ndërmjet kulturave, fesë dhe shkencës.