eksoplaneetat

Eksoplanetat janë planete që rrotullohen rreth yjeve jashtë Sistemit tonë diellor. Zbulimi i parë i një eksoplaneti rreth një ylli të ngjashëm me Diellin u konfirmua në vitin 1995 nga Michel Mayor dhe Didier Queloz me planetin 51 Pegasi b. Që atëherë, mijëra eksoplanete të konfirmuara janë zbuluar, duke treguar një popullsi të ndryshme dhe gjeografikisht të gjerë.

Metodat kryesore të detektimit përfshijnë: metodat Doppler (radial velocity), që shikon ndryshimet në lëvizjen e yllit nga ndikimi gravitacional i planeteve; transit, që vëren humbjen e shkëlqimit kur planeti kalon përpara; imazhim i drejtpërdrejtë, mikrolensing gravitimetrik dhe astrometri.

Eksoplanetet tregojnë një gamë të gjerë masash dhe llojesh orbitash. Ekzistojnë planete të ngjashme me Jupiterin që ndodhen shumë afër yllit (hot Jupiters) dhe planete më të vogla që mund të gjenden në zonën e banueshme të yllit. Por kushtet atmosferike dhe aktiviteti yjor lëvizin mundësinë e jetës.

Sistemet e mira përmenden: Proxima Centauri b, TRAPPIST-1 me shtatë planete të ngjashme me Tokën, dhe Kepler-90.

Studimi i eksoplanetave ndihmon në kuptimin e formimit të planeteve, evolucionit të sistemeve dhe mundësisë së jetës jashtë Tokës. Mjetet si Kepler, TESS dhe JWST përmirësojnë masën, madhësinë dhe atmosferat e këtyre botëve, dhe planifikohen misione të ardhshme për të zgjeruar njohuritë tona.