Sáttmálar

Sáttmálar (sáttmálar) eru formleg og lagalega bindandi samningar milli ríkja, alþjóðlegra stofnana eða annarra lagalegra aðila í alþjóðarétti. Þeir tilgreina réttindi og skyldur aðila og skipuleggja hvernig samvinna, skuldbindingar og viðhorf til deilna eru háð. Sáttmállar geta fjallað um frið, varnarsamstöðu, viðskipti, landamæri, umhverfi, mannréttindi og margt fleira.

Sáttmálarnir byggjast á formlegu samkomulagi: þeir eru skrifuð skjöl sem undirrituð eru af fulltrúum sem hafa löggjafarlegt umboð og oft þarf fullgilding innan viðkomandi ríkis eða stofnunar til að þeir komi í gildi. Sáttmálarnir njóta stöðu samkvæmt alþjóðalögum; grundvallarreglan pacta sunt servanda þýðir að samningar skulu standa.

Innihald sáttmála getur falið í sér upphaf, markmið, skyldur, endingartíma, breytingar og ákvæði um lausn deilna og endurnýjun eða brottfall.

Til lausnar deilna er algengt aðferðarlag: diplómatískar samræður, gerðardóm eða alþjóðlegt dómstólakerfi, allt eftir samkomulagi aðila. Sáttmálarnir geta verið tvíhliða (two-way) eða fjölþjóðlegir, og þeir geta verið alþjóðlegir eða svæðisbundnir.

Saga og mikilvægi: Sáttmálar hafa mótað alþjóðlega rökræðu, mörkuð landamæri og viðskiptareglur. Þeir veita ramma fyrir frið, samvinnu og réttarstefnu í samskiptum þjóða. Vínarsáttmálinn um lög sáttmála (1969) veitir almenna reglu um gerð, túlkun og framkvæmd sáttmála.