zijoppervlakte

Zijoppervlakte is de oppervlakte van de zijkanten van een ruimtelijk lichaam. In de geometrie verwijst het naar de som van alle zijvlakoppervlakken, oftewel alle vlakken rondom het object, exclusief de basen. De zijoppervlakte geeft daarmee een beeld van de oppervlakte die langs de zijkant ligt, onafhankelijk van de boven- of onderkant.

De berekening van de zijoppervlakte hangt af van de vorm van het object. Bij veel lichamen geldt dat de zijoppervlakte kan worden berekend door de zijvlakken afzonderlijk te berekenen en op te tellen, of door gebruik te maken van een algemene relatie met de basis omtrek en de hoogte.

Voorbeelden van veelvoorkomende vormen:

- Rechte prism: de zijoppervlakte is de omtrek van de basis vermenigvuldigd met de hoogte (LA = P × h). Voor een rechthoekige prisma met basislengte l, breedte w en hoogte h is LA = 2h(l + w).

- Cilinder: de zijoppervlakte is de omtrek van de cirkel maal de hoogte (LA = 2πr h).

- Conische vorm: de zijoppervlakte (kegel) is πrL, waarbij r de straal van de basis is en L de schuine hoogte (slant height) van de figuur.

- Piramide met regelmatige basis: de zijoppervlakte is 1/2 · P · l, met P als de omtrek van de basis en l als de schuine hoogte van de zijvlakken. Voor een regelmatige piramide is dit de som van alle driehoekvlakken.

Relatie tot het totale oppervlak: het totaal oppervlak van een ruimtelijk lichaam is de zijoppervlakte plus het oppervlak van de basen (bijv. 2 vlakken voor een prisma, één vlak voor een piramide).

Toepassingen omvatten verpakking, bouwkunde, schilderwerk en ontwerpprocessen, waar kennis van de zijoppervlakte helpt bij schatten van materiaalbehoefte en kosten.