zaostrzenie

Zaostrzenie, w kontekście medycznym, oznacza nagłe nasilenie objawów choroby przewlekłej, które prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia i często wymaga zmiany lub eskalacji leczenia. Termin ten jest używany przede wszystkim w odniesieniu do chorób przewlekłych o charakterze napadowym lub fluktuującym, gdzie okresy stabilizacji przeplatają się z okresami zaostrzeń.

Najczęściej dotyczy chorób układu oddechowego, takich jak astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), ale występuje również w chorobach zapalnych jelit, chorobach reumatycznych oraz innych schorzeniach autoimmunologicznych. Zaostrzenie charakteryzuje się wyraźnym pogorszeniem objawów, np. duszności, kaszlu, bólów brzucha, bólów stawów, wzrostem aktywności markerów stanu zapalnego i pogorszeniem funkcji ogólnych.

Czynniki wywołujące zaostrzenia są zróżnicowane i mogą obejmować infekcje (wirusa, bakterie), alergie, nieuwzględnienie leczenia podtrzymującego, narażenie na czynniki środowiskowe, stres, palenie tytoniu i nieregularne przyjmowanie leków. Rozpoznanie opiera się na ocenie objawów, pomiarach funkcji narządów (np. spirometria w chorobach płuc), saturacji krwi oraz wynikach badań dodatkowych.

Leczenie zaostrzenia zależy od choroby, ale zwykle obejmuje leczenie ostre i eskalację terapii podtrzymującej. W zaostrzeniu astmy i POChP często stosuje się krótko działające leki rozszerzające oskrzela, dodatkowo leki przeciwzapalne (np. kortykosteroidy), a w cięższych przypadkach terapię tlenową i hospitalizację. Zapobieganie obejmuje stałe leczenie podtrzymujące, edukację pacjenta, plan działania w zaostrzeniach i unikanie wyzwalaczy.